Keçiören TV Manyetik Parazit Filtresi Değişimi

Bir televizyonun “sessizliği”, yalnızca hoparlörlerden gelen arka plan gürültüsü ya da panelde görülen “karıncalanma” ile ölçülmez; güç kaynağından LED sürücüye, Class-D ampliden T-CON ve LVDS/eDP hatlarına, HDMI/USB/BT/Wi-Fi arayüzlerinden IR alıcı ve tuş kartına kadar her katmanda elektromanyetik uyumluluk (EMC) dengesiyle ayakta kalır. Bu dengenin görünmeyen kahramanı çoğu zaman manyetik parazit filtreleridir: şebeke girişindeki ortak-mod bobin (common-mode choke), yüksek frekans parazitlerini boğan ferrit boncuk dizileri, HDMI/LVDS hatlarındaki ortak-mod susturucular, Class-D çıkışındaki ortak/diferansiyel filtreler, LED sürücünün anahtarlama parazitlerini şasiye “dökmeden” bastıran küçük ama kritik manyetik elemanlar…

1) EMI/EMC’yi Televizyon Bağlamında Okumak: Kaynaklar ve Kurbanlar

Televizyonda paraziti üreten başlıca kaynaklar anahtarlamalı güç kaynağı (SMPS), LED sürücü, Class-D ses amfisi, SoC ve yüksek hızlı dijital hatlar (HDMI, LVDS/eDP, USB), Wi-Fi/BT RF ön ucu ve T-CON’dur. Kurbanlar ise çoğu zaman yine bu katmanlardır: Örneğin Class-D’nin hızlı kenarları LVDS kablosu boyunca saçılır, T-CON girişinde “ince çizgi” ya da “şerit” gibi algılanır; LED sürücünün anahtarlama paraziti, Wi-Fi alıcısının yakın kanalında duyarlılık çökmesi yaratır; güç kaynağından şebekeye geri süzülen iletken parazit, komşu cihazların AM radyosunda cızırtı yaparken TV içinde “gizemli” davranışlara sebep olur. Manyetik parazit filtreleri işte bu kaçak yolları yüksek empedanslı bariyerlere çevirerek sistemin sessiz dengesini kurar.

2) Semptom → Katman Eşlemesi: Hızlı Harita

• Yakın AM radyoda cızırtı / TV parlaklıkla birlikte artan parazit: LED sürücü veya SMPS ortak-mod bastırması zayıf; giriş/ikincil CMC (common-mode choke) yaşlı/çatlak.

• Karanlık sahnede ince yatay çizgiler, menü açılınca değişiyor: LVDS/eDP üzerinde ortak-mod sızıntısı; T-CON’a yakın ortak-mod susturucu değer kaybı.

• USB takılıyken Wi-Fi zayıflıyor / drop: USB 2.0’in gürültüsü RF ön ucuna sızıyor; USB hatlarındaki ferrit dizileri veya RF kalkan/zemin teması yetersiz.

• eARC/ARC açıkken tizde tıslama: HDMI ortak-mod filtresi ve şasi referansı yetersiz; Class-D ile HDMI zemini arasında HF döngü.

• Yüksek seste Class-D’de “vızıltı” ve yakında dokununca değişen gürültü: Çıkışta ortak-mod/diferansiyel filtre ve hoparlör kablo güzergâhı sorunu.

• Standby LED ritminde AM paraziti: Şebeke girişindeki filtre/kondansatörler yaşlı; CMC veya X/Y elemanlarının değer kaybı (filtre değişimiyle birlikte ele alınır, burada manyetik unsur CMC’dir).

Bu harita; hangi bölgedeki manyetik filtrenin şüpheli olduğuna hızlıca götürür.

3) Güvenlik ve İzolasyon: Şebeke Girişindeki Filtreye Dokunmadan Önce

Şebeke girişindeki EMI filtresi (IEC giriş modülü, CMC, X/Y kondansatörler, bazen sızıntı akımı sınırlı dirençler) ölümcül gerilim taşır. Enerjiyi kestikten sonra kondansatörlerin deşarjını bekleyin. İzolasyon bariyerlerini (SMPS birincil/ikincil) asla köprülemeyin; CMC’yi eş değer yalıtım sınıfında seçin. Kalkan kapakları ESD ve RF açısından olduğu kadar parmak koruması için de kapalı olmalıdır. Sökme-takma sırasında tek elle çalışma, izole tornavida ve yüksek gerilim disiplini şarttır.

4) Filtre Tipolojileri: Küçük Parçalar, Büyük Fark

• Ortak-Mod Bobin (CMC): İki hatta aynı yönde akan ortak-mod akımlara yüksek empedans sunar; şebeke girişinde, HDMI/LVDS hatlarında, Class-D çıkışında farklı form ve değerlerde kullanılır.

• Ferrit Boncuk/Dizi: Yüksek frekansta artan kayıplarla diferansiyel/ortak-mod gürültüyü bastırır; USB, LVDS, T-CON girişlerinde sık görülür.

• Ortak-Mod Susturucu (HDMI/LVDS için özel diziler): Eşlenmiş hatlarda sinyal bütünlüğünü bozmayacak ama ortak-modu bastıracak şekilde optimize edilmiştir.

• Güç Rayı Ferritleri: LED sürücü veya Class-D beslemesinde HF gürültüyü keser; tek başına çözüm değildir, dekuplaj ve topolojiyle beraber düşünülür.

Değişimde “görüntü aynı, paket benzer” yanılgısına düşmeyin; empedans eğrisi, akım kapasitesi ve satürasyon (doyma) davranışı gibi karakterler asıl belirleyicidir.

5) Ön Teşhis: Basit ama Etkili “Dinleme” ve “Yakınlık” Testleri

• AM Radyo Yakınlık Testi: Küçük bir AM radyo ile TV’nin LED sürücü, güç kaynağı ve şebeke girişi çevresinde dolaşın. Parlaklık arttığında aynı oranda artan cızırtı, LED sürücü hattındaki manyetik filtrenin zayıf olduğuna işaret eder.

• USB→Wi-Fi Etkileşimi: 2.4 GHz Wi-Fi ile dosya aktarımı yaparken USB belleği tak-çıkar; hız düşüyorsa USB hattı ferrit/CMC’si ve RF kalkan/zemin ilişkisine bakın.

• HDMI Kaynak Değişimi: HDR→SDR, 24p→60p geçişlerinde eARC’li senaryolarda tiz tıslama beliriyorsa HDMI ortak-mod filtresi ve Class-D çıkış kablosu güzergâhını inceleyin.

• Karanlık Test Desenleri: %5–10 gri ve tam siyah yanında menü overlay’iyle “ince şerit” davranışı LVDS/T-CON ortak-mod filtre bölgesine işaret eder.

6) Doğru Bileşen Seçimi: “Eşdeğer” Demek Benzer Paket Demek Değil

• Empedans Eğrisi: Ferrit veya CMC’nin frekans-empedans karakteri aradığınız bantta bastırma sağlamalı; HDMI/LVDS için düşük diferansiyel kayıp, yüksek ortak-mod bastırma şarttır.

• Akım ve Doyma: LED sürücü ve Class-D çıkışlarında CMC, DC akımı taşırken doyguna yaklaşmamalı; aksi hâlde bastırma “kâğıt üzerinde” kalır.

• Simetri ve Eşleşme: LVDS/HDMI hatlarında dizi elemanlarının kanal-kanal eşliği kritik; eşit olmayan değerler jitter ve göz diyagramı daralması demektir.

• Paket ve Ayak Yapısı: 0603/0805 ferrit dizileri ile 1206/1812 CMC’lerin mekanik/ısıl davranışları farklıdır; pad tasarımına uygun seçin.

7) Şebeke Girişi: CMC Değişimi, Mekanik Oturuş ve Sızıntı Yolları

IEC giriş modülünden sonra gelen CMC (çoğu zaman toroidal çekirdekli, DİP montaj) darbeden ve ısıdan etkilenebilir. Değiştirirken:

• Lehimin altından çekmeyin, çekirdeği kırarsınız; önce her iki bacağı da eşit ısıtıp dik tutun.

• Kutuplaşma yoktur ama sargı yönü kablolamaya göre mekanik oturuşu değiştirir; izlerin rotasını kopyalayın.

• Montaj sonrası kablo bağları ve mekanik destekle titreşimi azaltın; mekanik titreşim CMC’de “zırıltı” üretip mikro çatlaklara yol açabilir.

8) LED Sürücü Tarafı: Ortak-Mod Akımı “Geri Dönmesin”

LED sürücüler yüksek dV/dt ile anahtalar. Sürücüden panele giden kabloda ya da kart üzerinde güç rayı ferritleri ve CMC kombinasyonu, HF akımın şasiye ve anten benzeri hatlara kaçmasını engeller. Değişimde yalnız ferriti yenilemek yetmez; yakın dekuplaj, zemin geçişleri ve kalkan parmaklarının metal-metal teması doğrulanmalıdır. Aksi hâlde parazit panel bölgesinde “şerit” ya da Wi-Fi dayanımında düşüş olarak geri gelir.

9) Class-D Çıkışında Filtre: Güç, EMI ve Kabin Akustiği Bir Arada

Class-D ampliler çoğunlukla filter-less BTL yapıdadır; ancak EMI gereksinimi ve hoparlör kablosu güzergâhı sebebiyle ortak-mod choke/ferrit eklenir. Değişimde:

• Akım kapasitesi ve doyma eşiği Class-D’nin tepe akımına uygun olmalı.

• Hoparlör kablolarını Wi-Fi anteni ve LED sürücü kablolarından uzak tutun; uzun paralellik EMI’yi büyütür.

• Filtreyi yenileseniz bile zemin döngüsü büyükse tizde tıslama sürer; kalkan/şase bağlantısını kontrol edin.

10) LVDS/eDP – T-CON Bölgesi: İnce Şeritlerin Arkasındaki Küçük Dizi

Panel veri yolu hatlarında kullanılan ortak-mod susturucular, diferansiyel sinyalin bütünlüğünü korurken dışarı saçılan ortak-modu bastırır. Bu dizi hasar gördüğünde ya da değer kaybettiğinde özellikle karanlık grilerde “ince yatay/vertikal şerit” ve menü açılınca davranışı değişen parazitler görülür. Değişimde kanal-kanal eşlik hayati; farklı üretici dizilerini karışık kullanmayın.

11) HDMI ve eARC: Ortak-Mod Filtresi, ESD ve Zemin Politikası

HDMI girişinde ESD koruma ve ortak-mod filtresi birlikte çalışır. Yalnız ESD diyotunu değiştirmek, ortak-mod kaçaklarını büyütebilir; eARC senaryosunda Class-D ile HDMI zemini arasında tiz tıslama duyabilirsiniz. Doğru çözüm; ESD + CMC’yi birlikte, aynı aileden ve eşleşmiş kanal yaklaşımıyla yenilemektir. Konektör gövdesinin şasiye düşük empedanslı oturduğundan emin olun.

12) USB – “Takınca Wi-Fi Düştü” Bulmacası

USB 2.0’ın 480 Mbps kenarları RF katını kolayca boğar. Port çevresindeki ferrit dizi/CMC yaşlı veya kopuksa 2.4 GHz bandında hız düşmeleri ve kopmalar baş gösterir. Değişim sonrası kablo güzergâhını LVDS/T-CON ve RF anteninden uzak tutun; kalkan parmakları metal-metal temasta kapatın. “USB takılınca Wi-Fi gidiyor” şikâyetinde çoğu kez çözüm, port çevresindeki küçük bir ortak-mod susturucudur.

13) IR/Key Kartı ve Kablolar: Beklenmedik Gecikmeler, Zıplamalar

IR alıcı ve tuş kartı gövdenin önünde, EMI açısından açık konumdadır. Ana kartla arasındaki esnek kablo üzerinde minik bir ferrit boncuk veya CMC bulunur. Bu parça koptuğunda uzaktan kumanda gecikmeli ya da zıplayarak tepki verir; yakın cep telefonu parazitiyle davranış değişir. Değişimi kolaydır; fakat kablo yönünü ve zemin pencerelerini eski hâliyle kopyalamak gerekir.

14) Mekanik ve Isıl Etkiler: Sessiz Katil “Doyma” ve Çatlaklar

Manyetik elemanlar ısındıkça permeabilite değişir; DC ofsetli raylarda doyma erken gelir ve bastırma düşer. Uzun kullanım ve sıcak günlerde parazit “zamanla artıyor” şikâyeti duyarsınız. Ayrıca CMC’lerin gövde-pad bölgesinde mikro çatlaklar aralıklı arızalara yol açar. Değişimde mekanik destek (az miktar silikon veya fabrika tipi keçe) titreşimi azaltır; lehim sonrası kademeli soğutma çatlak riskini düşürür.

15) Sökme – Takma Disiplini: Küçük Parça, Büyük Özen

• SMD Ferrit/CMC Dizileri: Ön ısıtma + düşük debili sıcak hava; cımbızla iki uçtan eşit baskı. Pad kalkmasını önlemek için fitil + taze lehim ile yüzeyi temizleyin.

• DİP CMC (toroidal): Her iki bacağı sırasıyla ısıtıp dikey çekin; çekirdeği zorlamayın.

• Temizlik: No-clean flux dahi olsa RF bölgelerinde izopropil ile temizleyin; kalıntılar HF’de sızıntı akımı yapar.

• Yön ve Etiket: LVDS/HDMI dizilerinde pin eşleşmesini karıştırmayın; işaret ve kanal sıralamasını aynen koruyun.

16) Doğrulama Testleri: “Açıldı” Yetmez, Sessizlik İspat İster

• AM radyo taraması (önce/sonra) ile kabaca yayılan gürültüyü kıyaslayın.

• Tam siyah + menü, %10 gri ve parlak test desenlerinde “ince şerit” ve titreme arayın.

• USB-Wi-Fi eş zamanlı yük ile hız testi yapın; kopma var mı.

• HDMI eARC senaryolarında PCM→Dolby→PCM geçişlerinde tiz tıslama kaldı mı.

• Uzun ısıl test: 20–30 dakika yüksek parlaklık/müzik; parazitin ısınmayla “geri gelmediğini” doğrulayın.

17) Vaka A – “Parlaklık Artınca Radyoda Cızırtı”

Sorun: Müşteri, TV yakınında AM radyo dinlerken parlak sahnelerde cızırtının arttığını söylüyor. İnceleme: LED sürücü çıkışında CMC çatlağı, şasi parmaklarında boya-metal teması. Çözüm: CMC değişimi, kalkan parmaklarında metal-metal temas; testte cızırtı kayboldu.

18) Vaka B – “USB Takınca Wi-Fi Gidiyor”

Sorun: USB bellek kopyalama sırasında Wi-Fi hızı düşüyor, bağlantı kopuyor. İnceleme: USB port yanındaki ferrit dizi değer kaybetmiş, port gövdesi şasiye gevşek. Çözüm: Ferrit dizi ve konektör gövdesi yeniden lehim; kablo güzergâhı RF’den uzak. Sonuç: Wi-Fi stabil.

19) Vaka C – “Karanlıkta İnce Şeritler”

Sorun: %10 gri ve menü overlay’de ince şeritler. İnceleme: T-CON girişindeki ortak-mod susturucu bir kanalda açık devre. Çözüm: Eşlenik dizi ile değişim; kanal-kanal eşlik korunarak. Sonuç: Şeritler kayboldu.

20) Vaka D – “eARC’de Tiz Tıslama”

Sorun: eARC aktifken sessiz sahnede tiz tıslama. İnceleme: HDMI ortak-mod filtresi farklı aileden “eşdeğer” ile değiştirilmiş; Class-D kabloları HDMI ile paralel. Çözüm: Orijinal aileden CMC + kablo güzergâhı ayrımı. Sonuç: Tıslama yok.

21) Sık Yapılan Hatalar: Neden Geri Geliyor?

• Paket benzerliğine bakıp karakteri göz ardı etmek; yanlış empedans eğrisi.

• CMC’yi yenileyip kalkan/şase temasını ihmal etmek.

• LVDS/HDMI dizilerinde kanal eşliğini karıştırmak; jitter ve yeni artefaktlar.

• Ferrit yerine “direnç benzeri” parçalar takmak; diferansiyel kaybı artırmak.

• Mekanik destek olmadan büyük CMC’yi bırakmak; titreşimle mikro çatlak.

• No-clean flux kalıntılarını RF bölgelerinde bırakmak; HF sızıntı.

22) Atölye Kontrol Listesi (Sözlü Şema)

Arızayı semptomdan katmana eşle. Güvenlik: şebeke bölgesinde deşarj ve izolasyon. Kalkan parmaklarını aç, metal-metal temasını not al. Şüpheli manyetik filtreyi paketi ve P/N’i ile eşleştir; empedans, akım/doyma karakterini kontrol et. Sök-temizle-tak; yakın dekuplaj ve zemin geçişlerini doğrula. Kablo güzergâhlarını RF ve LVDS’den uzaklaştır. AM radyo, Wi-Fi-USB yük, eARC geçiş, gri testlerle doğrula. Isıl uzun test; raporla ve teslim et.

23) Müşteri İletişimi: “Görünmeyen Parçayla Görünen Konfor”

“Bu küçük bobinler TV’nin parazitlerini sessizce toplar; zamanla değerleri kayınca cızırtı, ince çizgi, Wi-Fi düşmesi gibi şikâyetler olur. Biz yalnız parçayı değiştirmedik; kalkan temaslarını düzelttik, kablo güzergâhlarını ayırdık ve düşük parlaklıkta titremeyi de kontrol ettik. Sonuç, daha sakin, daha stabil bir görüntü ve kablosuz bağlantı.”

24) Uzun Ömür Stratejisi: Aynı Şikâyetle Dönmesin

• Orijinal aile ve eşleşik kanal yaklaşımı; rastgele “eşdeğer”den kaçın.

• Kalkan kapaklarını boya kazınmış temiz metal yüzeyle kapat.

• Büyük CMC’lere mekanik destek ver; titreşimi azalt.

• LED sürücü ve Class-D kablolarını bükümlü çift ve RF/LVDS’den uzak güzergâhla taşı.

• Yaz sıcaklarında yapılan servislerde ısıl test süresini uzat; doygunluk davranışını izle.

• Servis raporunda değişen parça P/N’i, test senaryoları ve “ses-görüntü-Wi-Fi” iyileştirme notlarını yaz.

---

Sonuç

Manyetik parazit filtresi değişimi, televizyonun görünmez düzenini yeniden kurmaktır. Başarı; doğru empedans eğrisi ve akım/doyma karakterine sahip bir bileşeni seçmekle başlar; kalkan/şase temasını metal-metal güvenceye almak, zemin döngülerini kapatmak, kablo güzergâhlarını EMI dostu planlamak ve LED sürücü-Class-D-LVDS/HDMI-USB-RF ekosistemini bütünsel görmekle tamamlanır. Bu disiplinle ilerlediğinizde:

• AM radyoda ve komşu cihazlarda cızırtı kaybolur,

• Karanlık sahnelerdeki ince şeritler silinir,

• USB tak-çıkar sırasında Wi-Fi düşmeleri biter,

• eARC ve HDMI format geçişlerinde tiz tıslama gelmez,

• Uzun izleme ve yüksek parlaklıkta titreme üretmeyen, stabil bir ekran elde edilir.

Son tahlilde bu küçük manyetik parçalar, TV’nin sessizliğinin mimarlarıdır. Doğru seçilip doğru yere, doğru şekilde yerleştirildiklerinde ekran yalnız görüntüyü değil, konforu da taşır.

Ankara’nın Televizyon ve Uydu Çözüm Merkezi: Her Şey İçin Yanınızdayız!
Televizyonunuzla ilgili her türlü ihtiyaca tek bir noktadan çözüm sunuyoruz! Mobilya tasarım hizmetimizle televizyonunuzun arkasına özel paneller hazırlıyor, estetik ve işlevsel çözümler üretiyoruz. Ayrıca televizyonunuzun ön panelinde oluşabilecek her türlü arızayı tamir ediyor, kırılan panellerinizi yenisiyle değiştiriyoruz. Led yanması gibi sık karşılaşılan sorunları profesyonel müdahalelerle gideriyor ve televizyonunuzun ilk günkü performansına ulaşmasını sağlıyoruz. Bununla da kalmıyor, yeni aldığınız televizyonları özenle kuruyor, kullanıma hazır hale getiriyoruz. Her marka ve model televizyon için sunduğumuz bu kapsamlı hizmetlerle, televizyon keyfinizin hiç kesilmemesini garanti ediyoruz.
Uydu kurulumu ve ayarlama konusunda da uzman ekibimizle yanınızdayız. İster bireysel, ister site yönetimi olsun, uydu sistemlerinin kurulum ve bakımını profesyonellikle gerçekleştiriyoruz. Büyük sitelere toplu uydu kurulumu sağlarken, kişisel taleplere de özel çözümler üretiyoruz. Ankara’nın tüm semtlerinde hizmet veriyoruz; ancak yalnızca Ankara ile sınırlı değiliz! Başka şehirlerden gelen taleplerinizi de karşılıyor, size en uygun çözümleri sunmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Televizyon ve uyduyla ilgili aklınıza gelebilecek her konuda yetkin bir hizmet sunma iddiasındayız.
Çocuğunuz oyuncak fırlattı ve ekran mı karardı? Bu tür problemlerle sık sık karşılaşıyoruz ve neyse ki bu gibi durumlar bizim uzmanlık alanımızda! Hem bireysel hem de kurumsal müşterilerimize sunduğumuz güvenilir, hızlı vze etkili çözümlerle televizyonlarınızın ömrünü uzatıyor, konforunuzu artırıyoruz. Eğer televizyonunuzla ilgili bir sorun yaşıyorsanız ya da ihtiyaç duyduğunuz uydu hizmetlerini düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz. Televizyon keyfinizin kesintisiz devam etmesi için bir telefon kadar uzağınızdayız!